Μια πολύ σημαντική
πόλη-κράτος που η ιστορία της αρχίζει την τρίτη χιλιετία π.Χ., και στην οποία
έχουν βρεθεί από τα παλαιότερα τεκμήρια της ελληνικής γραφής.
Η αρχαία πόλη της Ερέτριας
ανακαλύφθηκε λίγα χρόνια πριν την άλωση της Πόλης, το 1436.
Η πρώτη συστηματική
ανασκαφή έγινε από τον Χρήστο Τσούντα τον 19ο αιώνα για λογαριασμό της
Αρχαιολογικής Εταιρείας, ενώ ο χώρος έχει ανασκαφεί και από την Αμερικάνικη
σχολή.
Η ιστορικὴ διαδρομὴ της
πόλης, είναι μεγάλη ενώ σταθμός υπήρξαν τα
γεωμετρικά χρόνια, εποχή που επικοινωνεί η Ερέτρια με την Ανατολή, αναπτύσσει
εμπορικές σχέσεις και γίνεται γνωστό το ελληνικό αλφάβητο, στο δεύτερο μισό του
8ου αιώνα, με τις εγχάρακτες επιγραφές που βρέθηκαν στον ναό του Απόλλωνος,
αλλά και σε μια αποικία των Ερετριέων στην Ιταλία, στις Πιθηκούσσες.
Στην Αγορά της πόλης,είναι το κέντρο της εμπορικής και πολιτικής ζωής, που ορίζεται
από μία πλατεία με κτήρια και στοά.
Στην Ερέτρια έχει βρεθεί ένα εργαστήριο
πορφύρας, που ήταν η χρωστική ουσία για το βάψιμο των πλέον ακριβών και
πολυτελών υφασμάτων στην αρχαιότητα και στο Βυζάντιο.
Στην αρχαιότητα,οι νεαροί
Ερετριείς, που τους ονόμαζαν εφήβους, στα 18 τους χρόνια υπηρετούσαν την
πόλη τους για δύο χρόνια, και εκπαίδευονταν στην τέχνη του πολέμου. Έτσι αποκτούσαν
πολιτικά δικαιώματα αφού εντάσσονταν πλέον στον πληθυσμό της πόλης-κράτους.
Ο Ιάσονας,είναι ένα πρόσωπο που συνέβαλε στη ζωή της πόλης.
Και αναφέρετα γιαυτόν σε μια στήλη: «τὴν πᾶσαν φιλοτιμίαν ποιούμενος χάριν τῆς τῶν πολλῶν εὐνοίας».
Χώρος συνάντησης των
ανδρών ήταν το Γυμνάσιο, όπου πέρα από άθληση προσέφερε και παιδεία στη
ρητορική και τη φιλοσοφία.
Στην Ερέτρια υπήρχε η
συνήθεια να χαράσσουν σε στήλες τα ονόματα των πολιτών, με αποτέλεσμα να
σώζονται γύρω στα 2.400 ονόματα ανδρών σε αυτούς τους μοναδικούς καταλόγους
απογραφής.
Η ζωή των γυναικών στην
αρχαία Ερέτρια ήταν στο σπίτι ,να γνέθουν ή να υφαίνουν, και να προετοιμάζονται
για το γάμο. Αυτά αποτυπώνονται σε αγγεία και γαμικούς λέβητες .
Εξαιρετικά είναι τα
χρυσά κοσμήματα με ερωτιδείς και άλλα κοσμήματα από πολύτιμα μέταλλα. ,που
έχουν βρεθεί και φιλοξενούνται στο μουσείο Ερέτριας αλλά και σε άλλα μουσεία
της χώρας.
Ο πολιούχος της πόλης ήταν
ο Απόλλων που έφερε την επωνυμία Δαφνηφόρος. Ο ναός του είναι κοντά στην
αγορά της πόλης και ξεκίνησε να κτίζεται τον 8ο αιώνα, ενώ ίσως καταστράφηκε
από τους Πέρσες το 490 και στη συνέχεια κατά τη ρωμαϊκή περίοδο ενδεχομένως ολοκληρώθηκε
η καταστροφή και μάλλον μεταφέρθηκαν γλυπτά στην πόλη. Κάποια ίχνη μαρτυρούν
την πιθανή χρήση του χώρου ως χριστιανικού ναού. Από το δυτικό αέτωμα έχουν
σωθεί γλυπτά με ξεχωριστό το σύμπλεγμα Θησέα και Αντιόπης.
Εκεί κοντά υπάρχει ο
Βόρειος Χώρος Θυσιών και σε αποθέτη βρέθηκαν πολλά αναθήματα του 8ου και 7ου
αιώνα που συνδέουν τον βωμὀ με τη λατρεία της Αρτέμιδος.
Στη λατρευτική ζωή της
πόλης ανήκουν και τα Θεσμοφόρια, γυναικεία γιορτή της φύσης και της γονιμότητας
προς τιμή της Δήμητρας, που τελούντο το Φθινόπωρο σε τρεις μέρες. Κατά
την Άνοδο, οι γυναίκες έφερναν στην επιφάνεια ομοιώματα φαλλών και φιδιών
που είχαν κρύψει στη γη. Στη Νηστεία τιμούσαν την Περσεφόνη και
στην Καλλιγένεια η μέρα ήταν αφιερωμένη στην Δήμητρα και στην
καλλιτεκνία (γέννηση όμορφων παιδιών).
Ακόμη, έχει βρεθεί το
Σεβαστείο, χώρος λατρείας των ρωμαίων αυτοκρατόρων, καθώς και ιερός της Ίσιδας,
που μας πηγαίνει στην ύστερη αρχαιότητα και σε θρησκείες που μπορούσαν να
αναμιχθούν μεταξύ τους προσφέροντας μία ποικιλία σε ένα συγκρητιστικό πλαίσιο.
Στο νεκροταφείο της
Ερέτριας υπήρχαν δύο τρόποι φροντίδας
για τον νεκρό είτε με καύση (άντρες υψηλών κοινωνικών τάξεων) ή ταφή στη γη. Τα
παιδάκια τα τοποθετούσαν σε μεγάλα αγγεία (εγχυτρισμός). Στη χριστιανική
Ερέτρια οι τάφοι που έχουν βρεθεί είναι κοντά στο Ιερό του Απόλλωνα, καθώς και
στην παλαιοχριστιανική της Αγίας Παρασκευής.
Οι κάτοικοι της Χαλκίδας
και της Ερέτριας έχουν το μεγάλο προνόμιο να έχουν γεννηθεί σε τόπους που
γεννήθηκαν και διαδόθηκαν ο πολιτισμός, οι τέχνες, οι επιστήμες και η φιλοσοφία
σε όλο τον κόσμο…
Είναι κρίμα να ζούμε εδώ και να μην έχουμε επισκεφθεί ούτε
μια φορά τα μουσεία της Ερέτριας και της Χαλκίδας, το Θέατρο και τους
αρχαιολογικούς τόπους της περιοχής….
Άνθρωποι από όλο τον κόσμο ξεκινούν και
ταξιδεύουν περνώντας ωκεανούς για να δουν αυτά που έχουμε δίπλα από το σπίτι μας
και αγνοούμε επιδεικτικά….
Ας μάθουμε τουλάχιστον τα παιδιά μας να εκτιμούν τον
τόπο που γεννήθηκαν και τότε η έξοδος της χώρας από την κρίση θα αποτελέσει
μονόδρομο!
